"Париж" - 46 йилдан сўнг Лига 1да! Унинг стадиони ПСЖ аренасидан йўлнинг нариги томонида жойлашган (мутолаа учун)

Тур тугаши арафасида Франция 2-лигасининг тўғридан-тўғри 1-лигага кўтариладиган клублари аниқ бўлди - "Лорьян" ва "Париж" бўлди. Улар "Монпелье" ва яна бир жамоанинг ўрнини эгаллайди (ҳозирча бу ўринни "Сент-Этьен" эгаллаб турибди). Пойтахтда байрам, чунки "Париж" 1979 йилдан бери биринчи марта Франция футболининг юқори дивизионига қайтмоқда.

Бу яна шуни англатадики, бизни Франция учун камдан-кам учрайдиган завқ - дерби кутмоқда. "Париж" ва "Стад Сен-Жермен" 1970 йилда ПСЖга бирлашди, аммо "Париж" икки йилдан сўнг яна ажралиб чиқди. Қўшимча жозиба берадиган нарса: бу дунёдаги энг яқин дерби бўлса керак.

"Париж" ва ПСЖ стадионлари қанчалик яқинлигини томоша қилинг

Бу мавсумда "Париж" 20 минг ўринлик "Стад де Себастен-Шарлетти"да ўйнади, аммо аллақачон Франциянинг регби бўйича асосий стадиони бўлган замонавийроқ "Стад Жан-Буэн"га кўчиб ўтишга келишиб олган. Бу арена ПСЖ уйи бўлган "Парк де Пренс" йўлининг шундоққина қаршисида жойлашган.

Агар икки клуб бир стадионни бўлишиб ўйнашини (салом, "Интер" ва "Милан") ҳисобга олмаса, Париж дербиси ҳудудий жиҳатдан дунёдаги энг яқин стадионга айланади.

Лига 1да бунгача "Монако" ва "Ницца" стадионлари бир-бирига энг яқин жойлашган, гарчи шаҳарлар орасидаги масофа тахминан 20 км бўлса ҳам.

ESPN’нинг ёзишича, аввалроқ дунёдаги энг ихчам дерби "Копенгаген" ва "B-93" ўртасидаги ўйин бўлган - стадионлар орасидаги масофа тахминан 200 метр деб баҳоланган. Париж жамоаларида эса камроқ. Қизиғи шундаки, айни дамда "Стад Жан-Буэн"да ПСЖнинг мегастори жойлашган.

Дарвоқе, Франция чемпиони янги қўшниси пайдо бўлганидан хурсанд. Октябрь ойида ПСЖ президенти Носир Ал-Хелайфи Арнолар оиласи ва "Ред Булл"нинг "Париж"га киритган сармоясини олқишлаганди: "Бу ажойиб янгилик. Бу Париж учун яхши! Бу Франция футболи учун яхши. Бу янги қарама-қаршилик, у элита ва пойтахтда соғлом рақобатни қўшади".

Олий дивизиондаги сўнгги Париж дербиси 1990 йилда ўтказилган. Ўшанда пойтахтнинг "Расинг" клуби кубок финалига чиқди, аммо чемпионат мавсумини ёмон ўтказди ва сўнгги ўриндан бир поғона юқори ўринни эгаллади. Молиявий муаммолар туфайли "Расинг" учинчи лигага тушиб кетди ва бошқа қайтмади. Франция чемпионатида эса бир шаҳарнинг икки жамоаси дербиси умуман бўлмади.

Париж ҳикояси: банкротлик, қайтиш ва "Ред Булл"нинг келиши

1978/79 йилги мавсумда "Страсбур" чемпион бўлди, "Марсель" ва ПСЖ ўртада қолиб кетишди, "Париж" эса қолиш ҳуқуқи учун плей-оффга чиқди ва "Ланс"га пенальтилар сериясида ютқазди. Бу парижликларнинг Лига 1даги сўнгги йили эди.

Клуб тақдирига кўп жиҳатдан ўша "Расинг" таъсир кўрсатган. 1983 йилда "Париж" хўжайини Жан-Люк Лагердер уни "Расинг" билан бирлаштирди - бунда янги клуб биринчи дивизионда қолди, "Париж"нинг қолган қисми эса маъмурий қарор билан тўртинчи дивизионга ўтказилди.

Пул йўқ эди, шунинг учун мавсумдан сўнг "Париж" бешинчи дивизионга тушиб кетди ва у ерда тўрт йил ўтказди. Кейин арғимчоқ: гоҳ учинчи дивизион, гоҳ ҳаваскорлар сафида олти йил. Аммо клуб 2010 йилларнинг ўрталаридан Лига 2да мустаҳкам ўрнашиб олди. Тўғридан тўғри чиқиш жойларига яқин жойда сайр қиларди. 2019 йилда "Париж" тўртинчи ўринни эгаллади ва плей-оффга чиқди, аммо "Ланс"га (яна пенальтилар сериясида) ютқазди, бир неча йилдан сўнг худди шу босқичда "Гренобл"га, яна бир йилдан сўнг "Сошо"га ва ўтган мавсумда "Родез"га мағлуб бўлди.

Плей-оффда биринчи босқичдан ўтиб бўлмади, шунинг учун бу мавсумда "Париж" тўғридан-тўғри йўлланма билан иккинчи ўринга кўтарилиб, "Мец", "Дункерк" ва эҳтимол "Генгам"ни тўқнашувда қолдирди.

Плей-оффда биринчи босқичдан ўтиш ҳеч қачон уддаланмаган эди, шу боис бу мавсумда "Париж" тўғридан-тўғри йўлланма билан иккинчи ўринга кўтарилди ва "Мец", "Дюнкерк" ҳамда эҳтимол "Генгам"ни кураш учун қолдириб кетди.

2020 йилда клубнинг 20 фоиз улушини Баҳрайн қироллик оиласига тегишли Explore Bahrain фонди сотиб олди, шу билан бирга 77 фоиз улушни "Париж" президенти Пер Фераччи сақлаб қолди. 2024 йилнинг кузида клубнинг назорат пакетини Арно оиласи (Лоуис Вуиттон - Moët Hennessy компаниясини бошқаради) сотиб олиши маълум бўлди, шунингдек, "Red Bull" ҳам келади. Ноябрь ойида битим амалга оширилди - Арно оиласига 52,4% улуш, Red Bull 10,6% олди ва тахминан 30% Фераccига қолди.

"Red Bull" футбол операциялари раҳбари Юрген Клопп ҳам "Париж"ни ривожлантиришга ёрдам беришга тайёрлиги айтилмоқда. Антуан Арнонинг сўзларига кўра, у Клопп билан мулоқот қилган ва "Ливерпул"нинг собиқ мураббийи клуб билан "жуда хурсанд" бўлган.

L'équipe нашри "Париж" хўжайинларининг дастлаб Лига 1га, кейинроқ Чемпионлар Лигасига йўл олиш режалари борлиги, клубга 100-200 млн евро ажратилиши ҳақида ёзганди. Эҳтимол, шунинг учун "Red Bull" ҳозирча акцияларнинг атиги 10 фоизини сотиб олди - бу агар "Париж" империянинг бошқа жамоалари билан бир еврокубок турнирида иштирок этса, манфаатлар тўқнашувидан қочиш учун қилинди.

Биринчи қисм аллақачон якунланган - клуб 2025/26-йилги мавсумда Франция элита дивизионида ўйнайди. Шу билан бирга, "Париж" вақти-вақти билан трибуналарда 10 мингдан ортиқ томошабинларни тўплади, лекин қандай қилиб дейсизми - бепул чипталарни тарқатиш орқали. 2022/23-йилги мавсум охиридан бери шундай бўлди: клубдагилар бунга онгли равишда ёндашиб, ПСЖга боришга қизиқмайдиган, аммо жамоани камтарона қўллаб-қувватлашни истайдиган мухлислар базасини яратишга ҳаракат қилишди.

Ҳаммаси рақибга боғлиқ. Ёрқин мисол - бу мавсумнинг бошланиши: 608 томошабин "Дюнкерк" билан ўйинни томоша қилди, бир неча ҳафтадан сўнг эса "Мец" билан ўйинга 10 минг томошабин келди. Шунга қарамай, "Париж" ҳозирча Лига 2да ўртача ташриф буюрувчилар сони бўйича тўртинчи ўринда (9780 киши), гарчи ўтган мавсумда 13-ўринда бўлган бўлса ҳам (тахминан 5,5 минг).

Қизиқ, клубнинг стратегияси қандай бўлади, шу жумладан чипталар бўйича ҳам - ахир улар энди Лига 1 да. Ва янги эгаларнинг ҳақиқатан ҳам кенг амбициялари шароитида қандай ўйинчилар жалб қилинади деган қизиқарли саволлар турибди.