Analitika - futbol ko'zgusi...

O'shanda, Akademiya infrastrukturasi, bolalar uchun yaratilgan shart-sharoitlar, shuningdek, Analitika bo'limi bilan yaqindan tanishgan ishchi guruh azolari Akademiya faoliyatiga yuqori baho berishgan edi. Xo'sh, bugungi zamonaviy futbol analitikasining ish yo'nalishi nimalardan iborat? Shu va boshqa bir qator savollarga javob topish maqsadida “Bunyodkor” futbol Akademiyasi “analitika” bo'limi etakchi mutaxassisi, “oliy toifali hakam” Olimjon Abduvasilov bilan suhbatlashdik.

- Yaqinda Osiyo Futbol Konfederaciyasi (OFK) mutaxassislari tomonidan o'tkazilgan tekshiruv jarayonida “Bunyodkor” futbol Akademiyasi ishini alohida takidlab o'tishgan edi. 

- Savolingizni tushundim. O'shanda, Akademiyadagi  bolalar yotoqxonasi, sport zallari, suv havzasi, tibbiyot, psixologiya,  analitika bo'limlari, sport bo'limidagi murabbiylarga yaratilgan sharoitlarni ko'zdan kechirgan OFK ishchi guruhi azolari Akademiya faoliyatiga yuqori baho berishgan edi. Qolaversa, “Bunyodkor” futbol Akademiyasi jamoasi xalqaro  “ikki yulduz” maqomini munosib himoya qila oldi. Talab qilingan barcha meyoriy hujjatlar belgilangan tartibda taqdim etilgani alohida takidlab o'tilgandi. Umuman olganda, bugungi kunda “Bunyodkor” futbol Akademiyasida bir qator tajribali mutaxassislar va malakali murabbiylar samarali mehnat qilishmoqda. Masalan, taniqli futbol menejeri Bahrom Davlatov, Akademiya direktori Shavkat Saidov kelishi bilanoq Akademiyada ijobiy o'zgarishlar ko'zga tashlandi. 

- Futbol analitikasining maqsad va vazifalari nimalardan iborat?

- Analitika – jahon futbolida yangi soha sanaladi. To'g'ri, Evropa davlatlarida analitika ancha oldinga ilgarilab ketgan. Bugungi kunda O'zbekiston futbol Associaciyasi rahbariyati yurtimizda futbol analitiklarini tayyorlash borasida keng ko'lamli islohatlarni amalga oshirmoqda. Endi savolingizga qaytadigan bo'lsam, mamlakatimizda birinchi bo'lib, “Bunyodkor” futbol Akademiyasi qoshida “Analitika bo'limi” tashkil etildi.  Tabiiyki, ushbu tashabbus nafaqat Akademiyaning ichki rivojlanishi, balki milliy futbol tizimida zamonaviy, raqamli va ilmiy yondashuvlarni umumlashtirishdagi ulkan qadam tashlandi, desak aslo mubolag'a bo'lmaydi. Analitika bo'limi ishi faqatgina videotahlil bilan cheklanib qolmaydi. U bir qator ilmiy va strategik vazifalarni ham bajaradi:

- Malumotlar asosida qaror qabul qilish – pressing intensity, yugurish masofalari, paslar aniqligi, to'pga egalik vaqti kabi ko'rsatkichlar orqali trener qarorlarini raqamlar bilan quvvatlash.

- Individual profillar - har bir futbolchi uchun shaxsiy rivojlanish kartasi ishlab chiqilib, uning o'sish dinamikasi doimiy nazorat qilinadi.

- Jarohatlarni oldini olish – jismoniy yuklamalarni to'g'ri taqsimlash uchun sport tibbiyoti va fiziologiya sohasiga oid malumotlar tahlil qilinadi.

- Raqibni o'rganish – har bir raqib jamoa uchun maxsus taktik hisobot tayyorlanadi. Bu “Bunyodkor”ga raqibning kuchli va zaif nuqtalarini oldindan o'rganish imkoniyatini beradi.

- Elektron malumotlar bazasi – Akademiyadagi barcha o'yinchilarning individual statistikasi va rivojlanish dinamikasi elektron formatda saqlanadi.

- Belgilangan tartib asosida har bir yosh futbolchi har chorakda jismoniy tayyorgarligi bo'yicha sinovlardan o'tadi.

- Analitika sohasini yanada ommalashtirish uchun ijtimoiy tarmoq manbalaridan ham foydalaniladimi?

- Shunday. Jumladan, Analitika bo'limi ish samaradorligini taminlash yo'lida bir qator zamonaviy platformalar mavjud:

LiveTagPro — o'yinning real vaqtida epizodlarni belgilash, taktik vaziyatlarni tahlil qilish va raqib harakatlarini o'rganish imkonini beradi.

Movavi — murabbiylar va futbolchilar uchun tahliliy videoroliklar, o'quv ko'rgazmalari va interaktiv materiallar tayyorlash vositasi sifatida xizmat qiladi. 

CapCut — tezkor videonarezkalar tayyorlash orqali futbolchilar va murabbiylarga o'yindan so'ng darhol vizual fikr-mulohaza taqdim etish imkoniyatini beradi.

“Bunyodkor” futbol Akademiyasi o'z analitika markazi orqali - Evropa va Osiyo klublarining ilg'or metodologiyalarini mahalliy sharoitga moslashtirish ishlari joriy etilyapti. Xorijiy akademiyalar bilan hamkorlikda qo'shma tahlil va malumot almashish loyihalari yo'lga qo'yilishi rejalashtirilgan. Zamonaviy texnologiyalar yordamida har bir o'yinning detallashtirilgan tahlili amalga oshiriladi, futbolchilarning individual xatolari va kuchli jihatlari aniqlanadi, murabbiylar shtabi uchun esa aniq taktik tavsiyalar ishlab chiqiladi. Yana shuni qo'shimcha qilish lozimki, O'zbekistonda ilk bor «Data-driven football» — raqamlar va malumotlarga asoslangan futbol modeli shakllantirilmoqda. Bu esa yosh futbolchilarning xalqaro standartlarga mos tarzda o'sishiga zamin yaratadi va kelajakda milliy terma jamoalarimizning raqobatbardoshligini oshiradi. Xulosa qilib aytadigan bo'lsam, “Bunyodkor” futbol Akademiyasi anana va innovaciyani uyg'unlashtirib, mamlakatimizda futbolni yangi bosqichga olib chiqmoqda. Analitika bo'limi esa bu yo'ldagi strategik markaz sifatida kelajakda nafaqat Akademiya, balki butun O'zbekiston futboli uchun asosiy ilmiy-tadqiqot va tahlil platformasiga aylanishi kutilyapti. 

- Futbol analitikasi - jamoalarning taktik harakatida o'zgarishlar bo'lishiga olib kelyaptimi?   

- Futbol Akademiyasida amalga oshirilayotgan tahlil va innovacion yondashuvlar jamoalarning o'yin sifatiga ijobiy tasir ko'rsatyapti. Har bir o'yindan so'ng olib boriladigan chuqur tahlil, xatolarni bartaraf etish va taktik tavsiyalarni mashg'ulot jarayonlariga joriy qilinmoqda.

Bugungi kunda futbolchilarning texnik va taktik jihatdan rivojlanishi, tezkor qaror qabul qilishda  barqaror o'sish kuzatilmoqda. Bu esa Akademiyada yo'lga qo'yilgan zamonaviy tahlil tizimining samaradorligi yaqqol bilinyapti. Takidlash joizki, 2025 yilning to shu kuniga qadar Akademiyamiz tarbiyalanuvchilarining rasmiy uchrashuvlarda o'tkazgan 100 dan oshiq uchrashuvlari vidoetasvirga olindi. Har bir o'yin uchun analitik malumotlar tayyorlanib, murabbiylarga taqdim qilindi. O'z o'rnida, jamoalar bilan hamorlikda bahslar videosi o'zaro tahlil etildi. Umuman olganda, analitikani raqamlarga asoslangan futbol ko'zgusi deb bilaman. Har bir yosh futbolchining oddiy muammosidan tortib to erishgan yuqori natijalarning barchasi raqamlarda ko'rsatiladi. Yana shuni qo'shimcha qilish lozimki, yosh futbolchilarga hakamlik masalasi va o'yin qoidalaridagi o'zgarishlar bo'yicha ham seminarlar uyushtirilyapti. 

- Murabbiylar asosan qaysi yo'nalishlar bo'yicha Sizlarga murojaat qilishmoqda? 

- Aksariyat holatlarda uchrashuv davomida yuzaga kelgan xavfli vaziyatlar borasida batafsil malumotlar berishimizni so'rashadi. Aytaylik, qay tarzda futbolchi ogohlantirish oldi yoki qanday holatda xatolikka yo'l qo'ydi? Uyushtirilgan hujum taktik jihatdan to'g'ri amalga oshirildimi va hakazo. Murabbiylarning murojaatlari ularning professional yondashuvi va zamonaviy futbol tendenciyalariga moslashish istagini aks ettiradi. Bu jarayon futbolchilarning individual o'sishiga, jamoaning umumiy samaradorligiga va musobaqalarda barqaror natijalarga erishishga xizmat qilmoqda.