Янги Ван Дейк, 20 миллионлик ярим ҳимоячи ва "Милан" вингери — Норвегияликларнинг янги супер-авлоди билан танишамиз (2-қисм)

Норвегияда супер-авлод етишмоқда ёхуд ҳамма гап янги тизимда: олис қишлоқдаги тўгараклар ва техникага эътибор ҳақида 

Кўрилган чоралар самараси ўлароқ Норвегия футболи ёшарди. Етти йил давомида — 2008 йилдан 2014 йилгача — Элитсерия футболчиларининг ўртача ёши сезиларли равишда ўзгарди (26,8 ёшдан 25,6 гача). Энг ёш дебютант рекорди деярли ҳар мавсум янгиланмоқда: ўша машҳур Эдегор ҳам катта футболга 15 ёшида кириб келган.

Янги авлод ёшлар жамоасини ҳам бирдан юқорига торта бошлади. 2019 йил Норвегия U-20 25 йилдан бери биринчи марта ёшлар ўртасидаги Жаҳон чемпионати гуруҳ босқчига чиқишни уддалади. Ўша мусобақада Холанд Гондурас дарвозасига 9та тўп киритиб, якунда турнир "Олтин бутса"сини ҳам қўлга киритганди. U-19 термаси икки бор Европа чемпионати финал босқичига йўлланмани қўлга киритди 2018 ва 2019 йилларда (бунгача 20та шундай мусобақа ўтказиб юборилганди). 17 ёшгача футболчилардан иборат терма жамоа Европада унданда ёрқинроқ натижа қайд этди: 2017 йил гуруҳ босқчии, кейинги йил — чоракфинал.

2021 йилга келиб норвегиялик янги иқтидорларнинг биринчи партияси "тайёр" бўлди ва Европага тарқалиб кетди. Холанд ва Эдегор ҳақида сиз яхши биласиз: бу йигитлар яқин ўн йилликда Норвегияга бир-иккита "Олтин тўп" олиб берса ажаб эмас. Бироқ уларнинг ортида бир гуруҳ сифатли футболчилар бор. Яқин вақтларда уларни топ-клубларда кўрсангиз, ажабланманг.

• Марказий ҳимоячи Кристоффер Айер (22 ёш, "Селтик"). Қисқа қилиб айтганда — янги Ван Дейк. Айерни Шотландияда айнан шундай аташади: норвегиялик жамоага Брендан Роджерс келгач, асосий таркиб аъзосига айланди ва энди лиганинг энг яхши марказий ҳимоячиларидан бири сифатида тилга олиняпти. Ёзда Айер катта эҳтимол кейинги поғонага кўтарилади — Италия ОАВи футболчини "Милан"га йўл олишини тахмин қилмоқда.

• Форвард Александр Серлот (25 ёш, "РБ Лейпциг"). Норвегиянинг Холанддан кейинги иккинчи ҳужумчиси. 25 ёшдаги футболчи Европанинг турли хил олти чемпионатида тўп тепиб улгурди ва чинакамига Туркияда очилди: "Трабзон"даги мавсумда Серлот 24та гол урди. Ҳозирги кунда эса "Лейпциг"нинг муҳим футболчиларидан бири.

• Вингер Йенс Хауге (21 ёш, "Милан"). Хауге порт-шаҳар Будёда таваллуд топган. У ерларда ёзда ҳам ҳаво 14 градусдан иссиқ бўлмайди. Йенс Греттлан фаоллиги билан кўпайтирилган сунъий қопламали майдонлар туфайли футбол билан шуғуллана бошлаган. Ҳозир Хауге "Милан" асосий таркибига кириш учун курашмоқда ва қатор голлар уришга муваффақ бўлди.

• Марказий ярим ҳимоячи Сандер Берге (23 ёш, "Шеффилд"). 2019 йил кузида Берге "Генк" сафида ЕЧЛ ўйинларида "ёндириб ташлади" (УЕФА уни кашфиётлар термасига киритди) ва январдаёқ Англиянинг "Шеффилд Юнайтед" жамоасига 20 миллион евро эвазига кўчиб ўтди. Ёмон бошламади, лекин 2020/21 йилги мавсум бошида жароҳат олди ва анча вақтни майдон ташқарисида ўтказди (ким билади дейсиз, балки "Шеффилд"нинг омадсизликларига бу ҳам сабабдир). Катта эҳтимол Берге "Евро-2020"гача жамоасини алиштиради. Eurosport "Ливерпуль" ва "МЮ қизиқиши ҳақида айтмоқда.

Шунингдек: Мортен Торсбю (24 ёш, "Сампдория"), Матиас Норманн (24, "Ростов"), Йорген Ларсен (21, "Гронинген"), Хокон Эвьен (21, "АЗ Алкмар"), Жошуа Китолано (19, "Одд"), Брайан Фиабема (18, "Челси"), Николай Скоглунд (18, "Спортинг"), Оскар Бобб (17, "Ман Сити").

"Биз мунтазам равишда Норвегия бозорини таҳлил қиламиз, — дейди "Генк" техник директори Димитри Де Конде. — Охирги вақтларда у ерда кўплаб иқтидорлар етишиб чиқмоқда. Қўшимчасига норвегияликларнинг менталитети ажойиб — улар камтар ва меҳнаткаш.

Норвегиялик футболчи учун стандарт схема қуйидагича кўриниш олган: 15-16 ёшда ёрқин дебют, она юртида ўтказилган омадли мавсум ва топ-клуб тизимига трансфер. Аммо у ерда ҳамма ҳам йўлини топиб кетолмайди: Норвегиядаги завқ учун ўйналган футболдан кейин ҳамма ҳам кучли топ клублардаги рақобатга дош беролмайди. 20 ёшда улар бироз кучсизроқ лигаларга қайтишади. Мартин Самуэльсен ("Сити"да бошлаган, ҳозир "Халл Сити"да), Ульрик Йенссен ("Лион" — "Нордшелланд"), Берсант Целина ("Сити" — "Дижон"), Густав Энгвалль ("Бристоль" — "Мехелен") — улардан баъзиларини сиз буткул танимассиз, аммо бу йигитлар Холанд ва Эдегорнинг тенгқурлари ва улар каби юқори баҳоланган эдилар. 

Норвегиянинг олдида охирги қадамни ташлаш қолди — катталар футболида ҳам ўз сўзини айтиш. Бироқ ҳозирча бу борада муаммолар юзага келмоқда: жамоа Евро-2020 йўлида Сербияга мағлуб бўлди ва ЖЧ-2022 саралашида Туркияга йирик (0:3) ҳисобда мағлуб бўлди. Буни норвегияликлар тизимининг ҳали жуда ёшлиги билан (тайёр топ-футболчилар асосий таркибга ҳам чиқмаяпти) изоҳлаш мумкин. Ҳозир биз кўраётганларимиз — эндигина бошланиши. ЖЧ-2022 бироз қийин бўлса керак, лекин Евро-2024да Норвегия кўпчиликни ҳайрон қолдирса ажабланманг.

2019 йил журналист Том Фарри "The New York Times"да Норвегиядаги спорт ҳақида лонгрид ёзган. Матнда Фарри Норвегия мўжизасига жуда мос изоҳ берган:

"Болаларининг 93 фоизи қулай шарт-шароитларда спорт билан шуғулланувчи жамиятни тасаввур қилинг. Ҳукумат спортга катта маблағ сарфламайди, лекин барча тўгараклар тўлақонлигича бепул. У ерда кураш сабаб низолар йўқ, кучлиларни кучсизроқлардан ажратиб қўйишмайди. Кейин эса энг яхшилар дунё даражасидаги спортчига айланишади. Мен Норвегия ҳақида айтяпман".