Ўзбекистон - Қатар ўйини чипталари сотуви масаласи қандай кетмоқда?

Бугун узоқ вақтдан бери биринчи марта чипта сотиб олгани келдим. Ўзим учун эмас - бахтимга, журналистик аккредитациям бор. Қозоғистондан таниш журналистлар ўйинга келиб, чипта олишда ёрдам беришларини сўрашди, чунки уларни онлайн сотиб олишнинг иложи йўқ. Бу ҳақда, дарвоқе, сал кейинроқ гапириб бераман.

Мени ҳайрон қолдирган биринчи нарса: чипталар қачон сотилишини ҳеч ким билмасди. Кеча кечқурун ЎФА чипталар учта жойда - "Бунёдкор," "Пахтакор" ва "Ҳумо Арена" стадионлари кассаларида сотувга чиқарилишини маълум қилди. Шу билан тамом. Аниқ вақти йўқ эди.

Тахминан 9:20 ларда "Бунёдкор"га етиб келдим. Бу вақтга келиб кассаларда 150-200 га яқин одам бор эди. "Навбатлар" аниқроғи, уларга ўхшаш нарса шакллана бошлади. Одамлар анча тартибсиз туришар, кўпчилик олдинга ўтишга уринарди. Ҳатто шундай манзарани кузатганманки, отаси ўғлини навбатсиз билет олиш учун олдинга ўтказиб юборади. У буни уддалай олдими-йўқми, билмайман, лекин буни кузатиш жуда қизиқарли эди.

Тахминан 10:40 да кассаларга иккита кичик баннер осилди: биринчиси - тўлаш мумкин бўлган тўлов тизимининг номи (Humo ёки UzCard), иккинчиси - стадион яруси (биринчи ёки иккинчи). Яхшиямки, менда иккала тўлов тизимининг карталари бор. Аммо тасаввур қилинг: қўлингизда Humo картаси бўлса-ю, сиз фақат UzCard орқали тўлаш мумкин бўлган навбатда турган бўлсангиз? Ёки сизга бошқа қаватга чипта керак бўлсачи?

Соат 11:00 га яқин чипталар сотуви бошланди. Чипта сотиб олган биринчи омадлиларни қарсаклар билан кутиб олишди. Навбатлар аста-секин силжий бошлади, улар билан бирга тартибсизлик ҳам бошланди. Одамлар ён томондан, асосий чизиқни айланиб ўтишга ҳаракат қилишди. Шу муносабат билан кичик жанжаллар келиб чиқди ва бир марта менинг кўз олдимда бир эркакни навбатдан тортиб олиб, охирига жўнатишди.

Энг қизиғи - ҳуқуқ-тартибот идоралари ходимлари ўзларини қандай тутишгани. "Бунёдкор" стадиони кассалари ёнида 7-8 нафар атрофида эди. Улар бир нечта ўта айёр қаҳрамонлар аллақачон кирган навбатлар шакллангандан кейингина "ишлай" бошладилар. Қайсидир нуқтада улар одатий навбатни яратишга ҳаракат қилишди, бир қаторда 2-3 киши, буларнинг барчаси беҳуда эди. Нима учун чипталар сотилишидан олдин навбатларни тўғрилаш мумкин эмас эди? Навбатлар тузиш, ҳеч ким олдинга чиқишга уринмаслигига эътибор бериш.

Соат 12:40 ларда касса ёнидага етиб бордим. Яна тахминан 10 дақиқа кутдим ва кассага деярли ёпишиб қолдим. Орқамда навбатда турган одамлар зич туриш у ёқда турсин, олдинда турганларнинг елкаларида "осилиб" туришарди. Яна озгина бўлса, ҳақиқий тиқилинч бўларди.

Соат 13:00га яқин "Бунёдкор" стадионидан чипталар билан йўлга чиқдим. Шундан сўнг, аввалига "Пахтакор" стадионига, кейин эса "Ҳумо Арена"га бориб, у ерда чипталар савдоси қандай кетаётганини кўрдим.

Биринчидан, "Пахтакор" стадионига чипталар одатдаги кассаларда, фан-шоп ёнида эмас, балки стадионнинг бошқа томонида (Алишер Навоий кино саройи ва Илҳом театри томонидан) сотилмоқда. Бу ҳақда ҳам ҳеч қаерда ёзилмаган. У ерда навбат сезиларли даражада кам эди ва мен у ерда бўлган 3-4 дақиқа ичида бирорта ҳам жанжални кўрмадим. Одамлар бир-бирини итаришмас, озми-кўпми одатий навбатда туришарди.

"Ҳумо Арена"да ҳам шундай бўлди. Ҳеч қандай муаммо сезмадим. Эҳтимол, "Бунёдкор" стадиони кассаларидаги тартибсизликлар одамлар айнан ўша ерга чипта олишга одатлангани билан боғлиқдир. Ёдимда, Ўзбекистон миллий терма жамоаси ўйинига чипталар "Бунёдкор" стадиони кассаларидан бошқа жойда сотилиши илк бор кузатилмоқда. Шунга кўра, у ерда энг кўп одам бор, шунинг учун тартибсизликлар кўпроқ.

Энди чипталарни сотиш формати ҳақида. Чипталарни офлайн сотиш ғоясининг ўзи ўзини оқлайди: Ўзбекистон миллий жамоасининг ўтган ўйинларида "чипта сотувчилари" чипталарни iTicket.uz орқали сотиб олишган, шундан сўнг уларни OLX орқали бир неча бор сотишган. Натижада, кўплаб мухлислар ўша пайтда стадионга кира олишмади, чунки электрон чипта орқали фақат бир киши - биринчи бўлиб ўтган киши кириши мумкин эди.

Ўйлайманки, ўта уддабурон фирибгарлар бу чипталарни ҳам қалбакилаштиришга ҳаракат қилишади. Шунинг учун чиптанинг кўринишига эътибор беринг: У силлиқ, бироз ялтироқ тузилишга эга бўлиши керак. ОФК ва ОФК Осиё саралашининг рамзлари ёруғликда кўринади. Ҳар бир чиптанинг ўзига хос QR-коди ва пастки қисмида штрих-коди (стадионга киришда узиб олинадиган "корешок") мавжуд. Қўлдан чипта сотиб олишда эҳтиёт бўлинг.

Чипталарни офлайн сотиш ғояси қанчалик асосли бўлса, шунчалик ноқулай. Агар у мамлакатнинг бошқа ҳудудидан бўлса, чиптани қандай сотиб олиш мумкин? Ёки Қозоғистонлик журналист ҳамкасблар каби бошқа давлатданми? Ахир одамларнинг иши бор, кўпчилик 2-3 соат вақтини бекорга олиб кетолмайди.

Яна шуни қўшимча қиламанки, чипталар бир кишига 4 тадан кўп сотилмайди. Чипта нархлари ҳам эълон қилинмади: иккинчи ярус чипталари нархи 75 минг сўмдан 100 минг сўмгача.

Охирида ўзимдан ҳам қўшиб қўяман. Агар чипта сотиб олишга борсангиз, илтимос, навбатсиз кирманг. Тартибга риоя қилинг, ўзингизни ва атрофдагиларни ҳурмат қилинг. Ёнингизда турган одамлар ҳам сизга ўхшаб чипта олгани келишган. Навбатда турганларнинг барчаси стадионга бориб, Ўзбекистон терма жамоаси ўйинини томоша қилишни истайди.

Николай Егоричев