Сречко Катанец 62 ёшда! У ҳақида 20 та қизиқарли факт

Ўзбекистон терма жамоасини уч ярим йил давомида бошқарган мутахассис бугун туғилган кунини нишонламоқда. Унинг футболчи ва мураббийлик фаолияти ютуқлар ва катта натижаларга бой. Туғилган кун муносабати билан Катанец ҳақида билишингиз керак бўлган қизиқарли маълумотларни тақдим этамиз.

1. Сречко Катанец 1963 йил 16 июль санасида Любляна шаҳрида дунёга келган

2. Катанец Люблянада туғилишига қарамай унинг ота-онаси хорват миллатига мансуб бўлишган. Катанецнинг авлодлари Хорватиянинг Межимурье вилоятидан

3. Катанец 7 ёшида футбол билан шуғуллана бошлаган. Унинг дастлабки клуби "ЗНК Любляна" бўлган

4. Профессионал фаолиятини Люблянанинг "Олимпия" жамоасида бошлаган, кейинчалик "Динамо Загреб" ва Белграднинг "Партизан"ида ўйнаган

5. Европада ном қозонган ва юлдузлар билан бирга ўйнаган

Катанец Европада Германиянинг "Штутгарт" ва Италиянинг "Сампдория" жамоаларида тўп сурган, "Сампдория" билан Италия чемпионлиги, Кубоги, Суперкубоки ва УЕФА Кубоклар соҳиби Кубогини қўлга киритган. 1991/1992 йилги мавсумда сўнгги маротаба ўтказилган Чемпионлар Кубоги(амалдаги Чемпионлар Лигаси) финалида иштирок этган. "Самдпория" финалда "Барселона"га 0:1 ҳисобида мағлуб бўлган.

Катанец футболчилик фаолияти давомида бир қатор таниқли футболчилар билан бирга ўйнаган. Қаҳрамонимиз Югославия терма жамоасида Деян Савичевич, Роберт Просинечки, Драган Стойкович, Звонимир Бобан. "Штуттгарт" таркибида собиқ футболчи ва таниқли мураббий Юрген Клинсманн билан жамоадош бўлган. Генуянинг "Сампдория"сида эса Жанлука Виалли ва Роберто Манчини билан катта ютуқларга эришган.

5. Универсал футболчи бўлган

Катанец универсал футболчи бўлган. Асли таянч ярим ҳимоячиси бўлишига қарамай фаолияти давомида чап қанот ҳимоячи ва марказия ҳимоячи позицияларида ҳам кўп ўйин ўтказган.

6. Икки терма жамоа сафида ўйнаган

Катанец фаолияти давомида икки миллий терма жамоа шарафини ҳимоя қилишга улгурган. Собиқ Югославия терма жамоасида сафида 1983-1991 йиллар давомида 31та учрашувда иштирок этган ва 5 маротаба рақиб дарвозасини ишғол этган. 1991 йилнинг 25 июнида Словения Югославия таркибини тарк этиб, ўз мустақиллигини эълон қилади. Шундан сўнг Сречко Катанец Югославия терма жамоасини тарк этади. Катанец жамоани тарк этган вақти Югославия терма жамоаси Евро-1992 саралашида иштирок этаётган эди ва терма жамоа ўз тарихидаги энг кучли авлодлардан бирига эга эди. 1992 йилнинг ёзида ўтказилган Европа чемпионати Югославия терма жамоасисиз ўтказилади. Югославиянинг ўрнига мусобақага Дания таклиф этилади. Мустақил Словения терма жамоаси таркибида Катанец 5 ўйинда иштирок этади, бироқ фақатгина бир расмий учрашувда. 1994 йил 7 сентябрь Евро-1996 саралашида доирасида Италияга қарши ўтказилган баҳсда Словения терма жамоасини сардор сифатида майдонга олиб тушади ва 57-дақиқада захирага олинади. Ушбу баҳс Катанецнинг фаолиятидаги сўнгги учрашуви. 1994 йилнинг 1 июль санасида "Сампдория" билан шартномасига якунига етганидан сўнг футболчилик фаолиятини тугатишга қарор қилади.

6. Югославия таркибида Евро-1984 ва ЖЧ-1990 мусобақаларида иштирок этган

Франция майдонларида ўтказилган 1984 йилги Европа чемпионатида Югославия терма жамоаси "А" гуруҳида Бельгия, Франция ва Дания жамоалар билан куч синашади. Дастлабки учрашувда Бельгияга 0:2, 2-турда Данияга йирик 0:5 ва сўнгги турда мезбон Франция 2:3 ҳисобида мағлуб бўлади ва мусобақани гуруҳ босқичидаёқ якунлайди. Катанец барча учрашувларда иштирок этади, фақатгина Францияга қарши учрашувнинг 84-дақиқасида захирадан ўйинга қўшилади.

Югославия терма жамоаси Италия мезбонлик қилган 1990 йилги мундиалда чорак финал босқичига қадар етиб боради. Югославия қуръа натижаларига кўра "D" гуруҳдан жой олади ва ФРГ, БАА ва Колумбия терма жамоаларига рақиблик қилади. Мусобақадаги дебют учрашувда Катанец терма жамоаси бўлажак мусобақа ғолиби ФРГ терма жамоасига йирик 1:4 ҳисобида мағлуб бўлади. Катанец тўлиқ ўйин ўтказади. Кейинги баҳсда эса Югославия Колумбия терма жамоасини 1:0 ҳисобида таслим этади. Катанец учрашувни чап ярим ҳимоячи позициясида бошлайди ва танаффусда захирага олинади. БАА терма жамоасига қарши сўнгги турда эса Катанец захирада қолдирилган, Югославия эса йирик 4:1 ҳисобидаги ғалабани қайд этган. Югославия 5 очко тўплаб, гуруҳда иккинчи ўринни эгаллаган.

Катанец терма жамоаси нимчорак финалда Испания билан тўқнаш келган. 120 дақиқа давом этган учрашувда Югославия илк экстра-таймнинг дастлабки дақиқасида урилган гол эвазига Испанияни мусобақадан чиқариб юборган. Учрашув 2:1 ҳисобида якунланган. Сречко Катанец чап ярим ҳимоя позициясидан жой олган ва 79-дақиқада захирага олинган. 78-дақиқада Драган Стойкович учрашувдаги илк голни киритади. Стойковичнинг голига эга Катанец ассистенлик қилади. Чап қанотдан узайтирилган тўпни Катанец боши билан тўғирлаб юборади ва Стойкович тўпни қабул қилиб, рақиб дарвозасини ишғол этади. Чорак финал босқичида эса Марадона етакчилигидаги Аргентина Югославияга рақиблик қилади. Аргентина якунда финалга қадар етиб боради ва финалда Югославия билан бир гуруҳдан ўрин олган ФРГ терма жамоасига имкониятни бой беради. Аргентинага қарши учрашувда Катанец захирада қолдирилади. Ғолиб номи эса пенальтилар сериясида аниқланади. "Лотерея"да аргентиналиклар аниқроқ зарба беришади ва 2:3 ҳисобидаги ғалабани қайд этишади.

7. Жароҳат туфайли фаолиятини якунлаган

 Катанец 31 ёшида чап оёғидаги оғир жароҳат туфайли футболчилик фаолиятини якунлаган. Мутахассис интервьюларида футболни эрта тугатишга мажбур бўлгани ҳақида айтиб ўтган.

8. Словения терма жамоаси билан тарихий натижаларга эришган

Катанец мураббий сифатида Словения терма жамоасини Евро-2000 ва ЖЧ-2002га олиб чиққан. Ушбу ютуқлар Словения футболидаги энг катта натижа ҳисобланади ва Катанец терма жамоани бошқарган давр Словен футболининг "олтин даври" дея таъкидланади.

9. Катанец кучли эгога эга шахс ҳисобланади, аммо мундиалдаги матбуот анжуманларидан бирида йиғлаб юборган

2002-йилги Жаҳон чемпионатида Словения терма жамоаси юлдузи ва сардори Златко Захович билан можарога боради. 

Словения терма жамоаси ўз тарихидаги илк мундиалда иштирок этади. Мусобақадаги дебют учрашувида Катанец бошчилигидаги Словения терма жамоаси Испания билан тўқнаш келади. Учрашувнинг 63-дақиқасида Катанец терма жамоа сардори ва етакчиси Златко Заховични захирага олади. Захович ўрнига майдонга Миленко Асимович туширилади. Захович майдонни тарк этганидан сўнг сувни ерга улоқтиради ва очиқчасига мураббий қарори билан норозилигини намойиш этади. Ўйиндан кейинги матбуот анжуманида эса, Катанец шундай дейди:

"Бизда бор-йўғи иккита учрашув қолди, Парагвай ва ЖАРга қарши. Шундан сўнг барчаси тугайди. Айрим билан футболчилар бугун майдонда етарлича ҳаракат қилишмади" - дея Златко Заховични танқид қилади бош мураббий.

"Кийиниш хонасида нималар рўй берганини ҳозир айтмайман, аммо бир неча кундан сўнг барчасини билиб оласиз" - дейди Катанец.

Кейинги матбуот анжуманида эса Катанец "ёрилади":

"Ўтган учрашувда бир нималар рўй берди. Мен Любляналигим учун фақат Любляналикни ўйнатиш учун, Штирияликни (таҳр. - Златко Захович Словениянинг Штирия вилоятидан) захирага олибман. Ўйиндан кейин шуни билдимки, мен лаънатланган мураббийман эканман ва кимдир мени, менинг ўйимни ва Смана Горани (таҳр. Смана Гора - Любляна яқинидаги тоғ ва Катанецнинг ўй манзили) сотиб олиши мумкин экан. Энди нима бўлганини биласиз. Мен Словения футбол федерацияси ходимиман ва бу ишга бор куч-ғайратимни сарфлайман. Умид қиламанки, бу жамоага яна уч-тўрт ўйинда мураббийлик қиламан, шундан сўнг менинг ҳикоям якунланади. Терма жамоани тарк этаман. Афсуски, барчаси шундай тугаши керак экан, аммо бу футболнинг бир қисми. Футбол сизга нимадир беради ва нимадирни олиб қўяди. Яна бир нарсани айтмоқчиман. Словения кичкина мамлакат бўла туриб, ичидан бундай кўплаб парчаларга бўлиниб кетишидан ҳафаман. Мен словениялик эканлигимдан фахрланаман, ота-онам хорват бўлганидан, отам ва онамдан фахрланаман" - шу пайт Катанец йиғлаб юборади ва ўрнидан туриб, хонадан чиқиб кетади.

Златко Захович эса кейинги интервьюсида Катанецга шундай жавоб қайтаради:

"Бировларга чуқур қазийдиганлар кўпинча ўзлари ўша чуқурга тушишади. Ҳа, қаттиқ сўзлар айтилди, лекин мен ҳеч қачон унинг ота-онаси ёки уларнинг миллати ҳақида гапирмадим. Cмана-Гора тилга олинди, у (Катанец) ҳам. Афсусдаман, бу нотўғри эди. Бу ҳолат анча вақтдан бери давом этиб келмоқда. у йиғиннинг биринчи куниданоқ менинг ғашимга тегишни истаган. Турли воқеалар содир бўлди, мен эса жавоб қайтармасликка ҳаракат қилдим, гарчи ҳар куни мени ҳақоратлаганларини эшитишга мажбур бўлсам ҳам. Гап фақат мен ҳақимда эмас, бошқа ўйинчилар ҳақида ҳам кетмоқда.

У мен ва менинг 32 та голим билан беллашишни тўхтатиши керак. У менинг машҳурлигим ва бошқа ўйинчилар билан рақобатлашишни бас қилиши лозим, чунки айнан биз уни бугунги мақомига етказишда катта ҳисса қўшганмиз. У Жаҳон чемпионатига олиб чиққан мураббий сифатида тарихда қолади. Ҳеч ким ундан буни тортиб олмоқчи эмас. Кеча йиғилиш бўлди ва мен бошқа ўйинчиларнинг фикрини билмоқчи эдим. Улар жуда самимий эдилар. Улар менинг муносабатим нотўғри бўлганини ва бунга қўшилмасликларини айтишди, аммо мураббий менга кўпроқ ҳурмат кўрсатиши керак деб ҳисоблашади. Улар менинг жамоада қолишимни хоҳлашди. Шунинг учун ҳам у (Катанец) йиғлади. У ўзини ҳақоратланган ҳис қилгани учун эмас, балки бошқа сабабдан йиғлади"

Заховичнинг интервьюси Словения Футбол федерацияси томонидан танқид қилинади ва футболчи терма жамоани лагерини тарк этади. Словения эса қолган баҳсда ҳам мағлуб бўлади ва мусобақани эрта якунлайди. Катанец эса мусобақадан сўнг терма жамоани тарк этади.

Катанец ва Захович ўртасидаги можаро Жаҳон чемпионати тарихидаги энг машҳур можаролардан бири ҳисобланади. Шунингдек, айнан ушбу можаро Словения футболини "олтин даври" тугашининг асосий сабаби дейди кўпчилик.

11. Қисқа вақт давомида "Олимпиакос"ни бошқаради, аммо тезда истеъфога чиқарилди

2002 йил ноябрь ойида мутахассис Греция "гранди" "Олимпиакос" жамоаси бош мураббийи этиб тайинланди. Бироқ, 2003 йил февралидаёқ кийиниш хонасида ёмон атмосфера туфайли лавозимидан озод этилади.

12. Катанец Македония терма жамоасини уч йил давомида бошқаради. Македонияда ҳам можаро юз берди

2006-2009 йилгача Катанец Македония бош мураббийи лавозимида ишлаган. Бу даврда у Македония футболи афсонаси Горан Пандев билан келишмай қолади. Кейинчалик у ўз интервьюсида македониялик журналистлар уни тактик қарорлари ва ҳимоявий ўйини ҳақида кўп танқид қилишганини айтган.

ЖЧ-2010 саралаш доирасида ўтказилган Македония - Нидерландия (0:4) учрашувидан сўнг Сречко Катанец истеъфога чиққани гапида гапиради.

"Мен 0:4 ҳисобида ютқазганимиз учун эмас, балки ўйин олдидан Пандев билан бўлган кичик можаро жамоада ёмон муҳит яратгани учун кетдим. Баъзи ўйинчилар бу ҳақдаги маълумотлар матбуотга қандай етиб боргани бўйича ўз суриштирувларини бошлашди ва мен бундай хатти-ҳаракатларни қабул қила олмайман. Бу менинг жамоадаги ишимни имконсиз қилиб қўйди.

Македония ҳали ҳам гуруҳда иккинчи ўринни эгаллаб, плей-оффга чиқиш имкониятига эга, аммо энди жамоага яхши муҳитни тиклай оладиган мураббий керак"

13. Осиё томонга юриш. Дастлабки манзил - БАА

2009 йил июнь ойида Катанец Бирлашган Араб Амирликлари футбол ассоциациясининг таклифини қабул қилди ва миллий терма жамоа бош мураббийи этиб тайинланади. 26 ой давомида у жамоа бош мураббийи бўлиб ишлайди, аммо 2011 йил 6 сентябрда 2014 йилда Бейрутда бўлиб ўтаган ЖЧ-2014 саралашининг иккинчи босқичидан ўрин олган Ливанга қарши ўйиндаги 1:3 ҳисобидаги мағлубиятдан сўнг истеъфога чиқарилган.

14. Словения терма жамоасини икки маротаба бошқарган

2013 йил бошида Сречко Катанец иккинчи марта Словения терма жамоаси бош мураббийи этиб тайинланади. Унинг асосий вазифаси 2014 йилда Бразилияда бўлиб ўтадиган Жаҳон чемпионатига йўлланмани қўлга киритиш эди. Бироқ, Словения Мундиал саралашидан ўта олмади. Шунингдек, 2016 йилги Европа чемпионатига саралаши ҳам Словения терма жамоаси учун муваффақиятсиз бўлди. Терма жамоа бошқарувининг иккинчи даврида Катанец асосан 3-4-1-2 схемасидан. 2017 йилнинг октябрь ойида Словения терма жамоаси Россия мезбонлик қиладиган Жаҳон чемпионати саралашидан ўта олмаганидан сўнг Катанец истеъфога чиқарилди.

15. Ироқ терма жамоасини бошқарган, аммо ойлик тўланмагани учун лавозимини тарк этган

2018 йил сентябрь ойида Сречко Катанец Ироқ терма жамоасини қабул қилиб олди ва деярли уч йил давомида ушбу мамлакатда ишлади.  2019-йилги Осиё Кубогида Ироқ терма жамоаси 1/8 финал босқичига қадар етиб борди ва турнирнинг бўлажак ғолиби Қатар терма жамоасига минимал ҳисобда 0:1 ҳисобида мағлуб бўлди. Ўша йили ўтказилган  Араб Миллатлар Кубогида яна 1/8 финал босқичига иштирок этди. Нимчорак финалда Баҳрайнга пенальтилар сериясида мағлуб бўлди. Ғарбий Осиё Кубогининг (WAFF) 19-мусобақасида Ироқ терма жамоаси кумуш медалларини қўлга киритди. Катанец финалда яна Баҳрайндан енгилди. Катанецнинг Ироқдаги фаолиятидаги энг ёрқин лаҳзалардан бири 2022-йилги жаҳон чемпионати саралашида Эрон терма жамоаси (3:2) устидан қозонилган тарихий ғалаба бўлди.

2021 йилда эса Катанец бир неча ойдан буён маош олмагани туфайли Ироқ терма жамоасини тарк этди.

16. Тошкентда Ўзбекистон терма жамоасини мағлуб этган

2021 йил март ойида Сречко Катанец Ироқ терма жамоаси билан Ўзбекистонга қарши ўртоқлик ўйинида иштирок этиш учун Тошкентга келди. "Бунёдкор" стадионида кечган учрашув меҳмонларнинг минимал ҳисобдаги ғалабаси билан якунланди. Якуний ҳисоб 0:1.

17. Олимпия ўйинлари совриндори

Сречко Катанец 1984 йилда Лос-Анжелесда бўлиб ўтган Олимпия ўйинларининг бронза медали совриндори . У Югославия ёшлар терма жамоасида сафида Олимпия ўйинларида иштирок этган.

18. Ўзбекистон терма жамоаси билан икки маротаба мағлуб бўлди

Сречко Катанец бош мураббийлигида Ўзбекистон терма жамоаси жами 42 та ўйинда майдонга тушди. Бу борада словениялик мутахассис терма жамоа устозлари рўйхатида Миржалол Қосимовдан (54та ўйин) кейинги ўринни эгаллади. Унинг даврида "оқ бўрилар" 26 ғалаба, 8 дуранг, 8 мағлубият қайд этди. Тўпплар нисбати эса 83-38 кўриниш олди. 

Сречко Катанец қўл остида Ўзбекистон терма жамоаси расмий учрашувларда бор-йўғи икки маротаба мағлуб бўлди. CAFA Nations Cup-2023 финалида Эронга 0:1 ҳисобида ва ЖЧ-2026 учинчи саралаш босқичида Қатарга 2:3 ҳисобида. Катанец танқид қилинган вақти, Катанец "адвокатлари" айнан ушбу статистикани кўп маротаба эслашган эди.

19. Истеъфога ҳақидаги саволга жавоб беришдан бош тортган

2023 йилги Осиё Кубогида Ўзбекистон терма жамоаси чорак финалга қадар етиб борди. Ярим финал остонасида МТЖ Қатар терма жамоасига пенальтилар сериясида енгилди. Учрашув якунлангач, Сречко Катанец журналистнинг истеъфога ҳақидаги саволига бермади. Катанец саволни эшитганидан "Ҳазиллашяпсизми? Катта раҳмат" дея интервьюни тарк этди.

20. Ўзбекистон терма жамоасининг тарихий натижа қайд этишига катта ҳисса қўшган

Қарийб 3,5 йил давомида Ўзбекистон терма жамоасини бошқарган Сречко Катанец, МТЖ тарихидаги энг муҳим натижага эришишда муҳим роль ўйнади. ЖЧ-2026 учинчи саралаш босқичида, 6 учрашувда терма жамоамизни бошқарди ва тўррта ғалаба, бир дуранг ва бир мағлубия қайд этди. Катанец бошчилигида терма жамоамиз 13 очко жамғарди. Тарихий натижа қайд этилишида Катанецга, Владо Радманович, Алеш Чеш, Мартин Магистр ва Нихад Пежковичдан иборат мураббийлар штаби кўмаклашди.

Сречко Катанец ва Златко Заховичнинг интервьюлари The Guardian нашридан таржима қилинди.