Икки йил аввал еврокубок финалида ўйнаган Италия клуби инқирозга юз тутмоқда

Рождество байрамини Флоренция ўта ёмон кайфиятда қарши олмоқда. Шаҳарнинг суюклиси "Фиорентина" анчадан буён кузатилмагани, ўта қийин даврларни бошдан кечирмоқда.

Бунақаси клуб тарихида 25 йилдан буён кузатилмаганди

Ҳа, аср бошида ўта қийин даврлар бўлганди, 2001/02-йилги мавсум якунида "фиалкалар" чемпионатда 17-ўринни эгаллаб, Б Серияга тушиб кетган, кейинроқ банкрот деб эълон қилинганди. Бироқ ўшандаги вазият фақатгина молиявий масалаларга боғлиқ эди — клуб ҳаттоки футболчи ва ходимларга маош тўлаш учун ҳам маблағ топа олмаганди, қарз суммаси 50 миллион долларга етган ҳамда "Фиорентина"нинг ўшандаги раҳбари Витторио Чекки Гори вазиятни ўнглаш имконини топа олмаган.

Эътиборли жиҳати, ундан бир йил муқаддам бевосита майдонда барчаси жойида эди. 2001 йилнинг баҳорида "фиалкалар" мураббийликда дастлабки қадамларини ташлаётган Роберто Манчини бошчилигида Италия Кубогини қўлга киритган — қайд этиш лозим, у ҳамон клуб тарихидаги охирги соврин бўлиб турибди — ва А Серияда 9-ўринни эгаллаган. Ташкилий ва молиявий қийинчиликлар "Фиорентина"ни жарликка тортиб кетди. Бироқ клуб тикланди ва бир неча йил ўтиб, А Серияга қайтди.

Аслини олганда Италия учун кутилмаган, кам учрайдиган ҳолат ҳам эмас — "Наполи" ва "Парма" клублари ҳам тахминан шунга ўхшаш кунларни бошидан ўтказган. Бугун эса ҳар икки клуб турли мақсадлар билан бўлсада, катта саҳнага қайтган.

Ҳозир деярли 25 йил аввалги вазият билан ўхшашликларни таққослаш мумкин. Ўшанда ҳам, ҳозир ҳам жамоанинг қулаши ўта тез амалга ошган. Таназзулдан 3 йил аввал 1999 йил "Фиорентина" А Серияда 3-ўринни эгаллаган, агарда Габриэль Батистутанинг мавсум давомидаги жароҳати бўлмаганида, клуб скудеттони қўлга киритиши ҳам ҳеч гап эмасди. Кейинги мавсумда ЕЧЛда ҳам муносиб ўйин кўрсатган ва чоракфинал остонасида тўхтаганди.

Ҳозир эса "Фиорентина" деярли доим Чемпионлар Лигаси ва Европа Лигаси зонаси атрофида юрибди. 2022 йил — 7-ўрин, 2023 — 8-ўрин, 2024 — 8-ўрин, ниҳоят, ўтган мавсум — 6-ўрин. Қаторасига икки марта Конференциялар Лигаси финали — 2023 ва 2024-йилларда. Ва чинакамига катта натижага жуда яқин қолганди.

Аммо бу мавсум Рождествога "Фиорентина" жадвалнинг охирги поғонасига мустаҳкам ўрнашиб олди ва дастлабки 15 турда бирорта ҳам ғалаба қозона олмади (Конференциялар Лигасида ўтиш ўйинлари йўлланмаси қўлга киритилди). Умуман олганда ҳам А Серия тарихида (очколар эмас бевосита ғалабалар бўйича) бунчаклик ёмон старт 2018/19-йилги мавсумда "Кьево"да кузатилган — ўшанда ҳам 15-турдан кейин 0 ғалаба ва 6 дуранг. Якунда клуб охирги ўрин билан қуйи дивизионга равона бўлганди.

Бироқ аср бошидагидан фарқли равишда "Фиорентина"да ҳозир ҳеч қандай молиявий ва ташкилий муаммолар мавжуд эмас, тўловлар ўз вақтида амалга оширилмоқда. Клуб эгаси ва президенти Рокко Комиссо — муваффақиятли ишбилармон, АҚШнинг энг йирик телекомпанияларидан бири ҳисобланган — "Mediacom" компаниясига эгалик қилмоқда. 76 ёшли ишбилармон мунтазам равишда футбол раҳбарларини ва умуман Аппенин ярим оролидаги футболни танқид қилади, лекин бу унинг ўз клубига бўлган муносабатини танқид қилишга сабаб бўла олмайди. Мисол учун ўтган мавсум у анчадан буён талаб этилаётган стадион реконструкциясини бошлади. Шундай экан А Сериядаги эҳтимолий омадсиз мавсумни пулга боғлаб бўлмайди.

Мураббийлар

2024 йил ёзида уч йиллик фаолиятидан кейин Винченцо Итальяно Флоренцияни тарк этди — клубдагилар мураббий ўз "потологига" етиб бўлди, деб ҳисоблашди. Бугунги кунда Италиянинг энг муваффақиятли мураббийларидан бири "Болонья"да яхши ишламоқда, ўтган йили Италия Кубогини ютди ва муаммо унда бўлмаганини кўрсатиб қўйди (камида фақатгина унда бўлмаганини).

Унинг ўрнига таклиф қилинган Рафаэле Палладино бор йўғи бир мавсум иш олиб борди — 6-ўринга қарамай, у билан хайрлашишди. Клубдагилар "Фиорентина" кўпроғига эришиш мумкин эди деб ҳисоблашди, мухлислар эса 41 ёшли мутахассиснинг истеъфосини олқишлар билан қаршилашди. Энди эса эътибор беринг, бир йил аввал "фиалкалар" 15 турдан кейин "Аталанта" билан биринчи поғонани бўлишиб турганди — ҳар икки клубда 34 очко бор эди, "Наполи"дан 2, "Интер"дан эса 3 очко кўпроқ. Бутун мавсумга имкониятлар етмади, аммо ҳозир унинг қизиғи ҳам қолмади.

Кузда, дарвоқе, Палладино Флоренцияга қайтиши мумкин эди. "Sky Sports" маълумотларига кўра, Стефано Пиоли истеъфосидан сўнг унинг номзоди чиндан кўриб чиқилган ва иш бевосита музокараларгача борган. Мураббий қайтишга қарши эмасди, лекин ўзининг шартлари бажарилса: Палладино мавсум охиригача эмас, узоқ муддатли шартнома, мураббийлар штабини ўзи истагандек шакллантириш, аввалги келишувдагидек молиявий шартлар, клуб президенти ва эгаси Комиссо билан тўғридан-тўғри алоқа.

Охирги пункт айниқса "Фиорентина"даги ички ишлар у қадар яхши эмаслигига исбот бўла олади. Қолган шартлар ҳам максималликка интилишдек қабул қилиниши мумкин, лекин Палладино ёзда ишдан кетаётганида ҳеч қандай товон пули талаб этмаганди.

Жамоанинг обрўли ўйинчилари, жумладан сардор Лука Раньери, Мойзе Кин ва Давид де Хеа айнан Рафаэле номзодини ёқлаган, лекин раҳбарлар Паоло Ваноли фойдасига қарор чиқарди. Палладино эса "Аталанта"да иш бошлади ва афсусда бўлмаса керак.

Футболчилар

Вазият бунчалик оғир бўлиб турган бир вазиятда, ҳаттоки Пиоли очиқчасига омадсизликка дуч келган бўлса ва Ваноли ҳали ҳам ҳолатни яхши томонга ўзгартира олмаган бўлсада, фақатгина мураббийлар ҳақида гапириш нотўғри бўлса керак. Сабаби Стефано билан биргаликда чиқиш эшиклари спорт директори Даниэле Прадега ҳам кўрсатилди. У эса "Фиорентина"да 2019 йилдан буён ишлаб келарди.

Бир томондан охирги йиллардаги барча муваффақиятлар у билан боғлиқ. Бошқа томондан эса айнан Праде Флоренция клуби Александр Кокорин сингари омадсиз трансферлар амалга оширишига бевосита бош-қош бўлиб турган, шу йил ёзда эса клуб — 39 ёшли Эдин Жеко билан шартнома имзолаган.

Ҳар йил ёзда у таркибни анчайин ўзгартирар, натижада мунтазам равишда — Рибери, Кальехон, Бонавентура, Госенс, Кин, де Хеа сингари номлар пайдо бўларди ва уларнинг аксарияти клубга чиндан фойда келтирарди. Бироқ ҳозир жалманган таркибга қарар экансиз, ҳаттоки Конференциялар Лигасига йўлланма ҳам — эришиб бўлмас натижадек. Сабаби машҳур номлар ёки иқтидорли ёшлар деярли йўқ — еврокубок йўлланмасига давогар эмас, қандайдир "Женоа" ёки "Кальяри"нинг таркибига ўхшайди. Натижада, Праденинг 6 йиллик фаолиятига нуқта қўйилди.

Талабчан мухлислар охирги 30 йилда Батистута, Руй Кошта, Лука Тони, Франческо Тольдо, Альберто Аквилани, Адриан Муту, Роберто Жилардино, Хуан Куадрадо, Душан Влахович ва яна кўплаб ёрқин номларни кўрди, балки яқин келажакда яна қуёшли кунлар Флоренцияга қайтар, лекин... Ким билади дейсиз, янги даврга ўтиш учун балки Б Серия ҳавосидан нафас олиб қайтиш талаб қилинар.